مانومتر وسیله‌ای است که از آن برای تنظیم، کنترل و کاهش فشار گاز داخل مخزن استفاده می‌شود. این لوازم در صنایع مختلفی قابل استفاده هستند که از مهمترین آنها باید به صنعت جوشکاری و برشکاری اشاره کرد. از آنجایی که مانومترها انواع مختلفی دارند، انتخاب بهترین مانومتر برای جوشکاری و برشکاری بسیار ضروری است. به همین جهت افرادی که قصد خرید مانومتر برای جوشکاری و برشکاری را دارند، باید به یک سری مواد توجه داشته باشند تا بتوانند بهترین نوع مانومتر برای جوشکاری و برشکاری خریداری نمایند. در ادامه به بررسی بیشتر مانومترها پرداخته و با بهترین نوع آن برای جوشکاری و برشکاری آشنا خواهیم شد.
مانومتر چیست؟
همانطور که در ابتدای مطلب اشاره کردیم، مانومتر یک وسیله کاربردی است که از آن جهت کاهش، کنترل و تنظیم فشار گاز یا همان هوای موجود در مخزن استفاده می‌شود. این لوازم با استفاده از متریال مختلفی قابل ساخت هستند. اما اغلب از جنس برنج، آلومینیوم و استیل می‌باشند. در حال حاضر مانومترهای برنجی جزو پرکاربردترین مانومترها هستند و نسبت به مانومترهای استیل مقرون به صرفه‌تر می‌باشند. این دسته از مانومترها زمانی استفاده می‌شوند که گاز یا مایع خورنده در مجاورت آن وجود نداشته باشد. مانومترهای آلومینیومی هم زمانی استفاده می‌شوند که نیاز به مانومتر با وزن کمتری باشد. مانومترهای استیل هم در شرایطی کاربرد دارند که مایع یا گاز خورنده‌ای در مجاورت مانومتر قرار داشته باشد.
مانومترها شامل اجزا و قطعات مختلفی از جمله گیج فشار ورودی، دیافراگم، فنر پشت دیافراگم، شیر اصلی، دستگیره تنظیم فشار، گیج فشار خروجی و شیر قطع و وصل خروجی هستند. فنر داخلی این لوازم هم میتواند از جنس فولاد یا استیل باشد. مانومترها در صنایع مختلفی کاربرد دارند. از مهمترین کاربردهای مانومتر باید به صنعت جوشکاری، صنعت داروسازی، صنعت پزشکی، صنعت هوافضا، صنعت مواد غذایی و صنعت نفت و پتروشیمی اشاره کرد.
اساس کار مانومتر
اساس کار مانومتر، برقراری تعادل نیرویی بر روی دیافراگم است. زمانی که شیر تنظیم فشار باز شده و گاز با فشار زیادی وارد مانومتر می‌شود، به سمت محفظه کم فشار هدایت می‌گردد. این عمل تا زمانی انجام می‌شود که فشار گاز به نیروی فنر پشت دیافراگم مانومتر غلبه نماید. در این شرایط مانومتر به سمت بالا حرکت کرده و جریان ورودی گاز قطع می‌شود. کاهش جریان هم سبب افت فشار در محفظه کم فشار شده و این عمل مجددا تکرارمی‌گردد. پس با استفاده از مانومتر میتوان فشار گاز خروجی را کاهش داده و با یک نرخ ثابت از آن استفاده کرد.
ساختار مانومتر گاز به چه صورت است؟
مانومترهای گاز بسته به نوع گاز موجود، از نظر ساختاری متفاوت هستند. از مهمترین و واضح‌ترین تفاوت میان آنها هم باید به رزوه‌های پیچ و گیج‌ها اشاره کرد. مانومترها یا رگلاتورهای گازهای قابل احتراق همچون گاز پروپان، گاز استیلن و گاز پروپیلن اغلب دارای رزوه‌های چپ گرد هستند. نوع گردش این مهره‌ها در بخش مهره مشخص است. بر روی این مهره‌ها یک بریدگی کوچک در بخش تخت شش گوش وجود دارد که این بریدگی نشانگر نوع گردش مهره است.
مانومترها یا رگلاتورهای گاز غیر قابل احتراق همچون اکسیژن، آرگون و دی اکسید کربن، دارای رزوه‌های راست گرد هستند و برش بر روی مهره شش ضلعی را ندارند. از سوی دیگر قطعات و ساختار داخلی این رگولاتورها با هم تفاوت دارد. برای همین انتخاب مانومتر مناسب بسیار مهم بوده و باید به آن توجه شود. در صورت انتخاب نادرست مانومتر، ممکن است خطرات و مشکلات زیادی رخ دهد. برای مثال از آنجایی که گاز پروپان یک گاز خورنده است، نیاز به مانومتر مخصوص به خود را دارد. در صورتی که برای این گاز از رگلاتور استیلن استفاده شود، سبب خوردگی اجزای داخلی مانومتر استیلن شده و منجر به خرابی و نشتی گاز می‌شود.
خصوصیات و مزایای مانومترهای جوشکاری
- تعویض آسان فشارشکن با بوکس 16 میلی متر
- فیلتراسیون دو مرحله‌ای مطابق با استاندارد
- دیافراگم مقاوم به رطوبت و اسید با مقاومت مکانیکی بالا
- نمایشگر فشار با کیفیت بالا
- پولیش و گریس‌زدایی قطعات
بررسی انواع مانومتر یا رگلاتور مناسب جوشکاری و برشکاری
رگلاتور گاز اکسیژن
از رایجترین رگلاتورها باید به رگلاتور گاز اکسیژن اشاره کرد که از خروجی 0 تا 10 بار برخوردار است. مانومتر گاز اکسیژن علاوه بر صنعت جوشکاری و برشکاری، در صنعت پزشکی نیز کاربرد زیادی دارد. در جوشکاری هواگاز هر چقدر سایز نازل بزرگتر می‌شود، مقدار گاز مصرفی بیشتر می‌گردد. برای همین نیاز به فشار ورودی با سرپیک بیشتر است. فشار خروجی از کپسول در حدود 200 الی 250 بار است که به صورت مستقیم قابل استفاده نمی‌باشد. برای همین از مانومتر جهت تبدیل فشار خروجی از کپسول به فشار قابل مصرف استفاده می‌گردد.
رگلاتور گاز استیلن
گاز استیلن از دیگر گازهایی است که در صنعت جوشکاری و برشکاری کاربرد زیادی دارد. در صورتی که گاز استیلن به مقدار زیادی فشرده شود، سبب ناپایداری و در نهایت انفجار می‌گردد. رگلاتور گاز استیلن به دلیل ماهیت کم فشار کپسول‌های استیلن، از اجزای داخلی متفاوتی نسبت به رگلاتور گاز اکسیژن برخوردار است. فشار ورودی از کپسول به مانومتر استیلن نیز بین 0 الی 20 بار و فشار خروجی آن 1.5 بار است.
رگلاتور گاز پروپان
از دیگر مانومترهای جوشکاری و برشکاری باید به رگلاتور گاز پروپان اشاره کرد. این مانومترها معمولا بدون گیج و نشان دهنده فشار ارائه می‌شوند. مانومترهای استیلن و پروپان نباید به گاز دیگری به غیر از گاز مخصوص به خود استفاده شوند. با این حال از آنجایی که گازهای پروپیلن از حدود 50 درصد پروپان تشکیل می‌شوند، امکان استفاده از رگلاتورهای پروپان برای گاز پروپیلن وجود دارد.
رگلاتور گاز آرگون
رگلاتورهای گاز آرگون تقریبا همان مانومترهای گاز اکسیژن هستند. با این حال یک تفاوت میان آنها وجود دارد و آن هم در گیج خروجی است. گیج خروجی در رگلاتور گاز اکسیژن، فشار خروجی را نشان داده که بر حسب bar یا psi است. اما در مانومترهای گاز آرگون و همچنین کربن دی اکسید، گیج خروجی میزان حجم خروجی را نشان می‌دهد که بر حسب لیتر بر دقیقه است. در صورتی که قرار است جوشکاری با گاز آرگون انجام شود، باید از مانومترهای گاز آرگون برای کپسول‌های گاز استفاده شود.
رگلاتور CO2
اغلب رگلاتورهای CO2 همان رگلاتورهای آرگون هستند. با این حال یک تفاوت بزرگ میان آنها نیز وجود دارد و آن اتصالات سیلندر است. رگلاتورهای اشاره شده از یک کانکشن بری برای وارد شدن به اتصالات مادگی بر روی سیلندر برخوردار هستند. اما سیلندرهای CO2 دارای رزوه نر هستند. از این رو مانومتر CO2 باید از اتصالات ماده برخوردار باشد.
نکات مهم برای خرید بهترین مانومتر جوشکاری و برشکاری
مانومترها توسط برندها و شرکت‌های مختلفی تولید شده و هر یک کیفیت خاصی دارند. ویژگی‌ها و خصوصیات مانومتر بر روی قیمت آن تاثیر دارد. در اینجا به چند مورد مهمی که در زمان خرید مانومتر باید در نظر داشته باشید، اشاره می‌کنیم.
- برخی از مانومترها از صفحه در اندازه بزرگ و ایده‌آل برخوردار هستند و جزو بهترین مانومترها محسوب می‌شوند. اما برخی دیگر دارای صفحات کوچکی هستند که تنظیم شدت جریان در آنها کمی سخت صورت می‌گیرد. برای همین توجه به اندازه صفحه رگلاتور در زمان خرید بسیار مهم است.
- آلیاژ مصرفی در ساخت مانومتر بسیار مهم است و میتواند بر روی طول عمر و استحکام آن تاثیر به سزایی داشته باشد. رگلاتورها با استفاده از آلیاژهایی همچون برنج، استیل و آلومینیوم قابل ساخت هستند. این دسته از مانومترها نسبت به مانومترهایی که از سایر آلیاژها ساخته می‌شوند، کیفیت بالاتری دارند.
- نکته دیگر در رابطه با خرید بهترین مانومتر جوشکاری و برشکاری این است که از طریق آن قادر به خواندن و تشخیص دادن مقیاس اندازه‌گیری فشار باشید. برای مثال رگلاتورهایی با مقیاس‌های بار، پاسکال و تور در بازار وجود دارند که باید مقیاس اندازه‌گیری آن مدل را بدانید و بر اساس آن به تنظیم فشار بپردازید.
- مانومتر باید قابلیت اتصال به سایر تجهیزات را داشته باشد. بر این اساس طراحی آن باید به شکلی باشد که بتوان پس از اتصال، به نمایشگر فشار دید داشته و بر آن مشرف بود. در غیر این صورت میتواند برای کاربر مشکل‌ساز شود.
- دقت اندازه‌گیری در مانومترها از اهمیت زیادی برخوردار است. چرا که هوا و گاز باید به میزان مشخصی در جوشکاری و برشکاری تنظیم شوند. در صورتی که این مقیاس صحیح نباشد، میتواند بر روی کیفیت اتصال و برش تاثیر بگذارد.
- برخی مانومترها برای کاربری‌های خاصی طراحی و تولید می‌شوند. برای مثال مانومترهای آزمایشگاهی از حساسیت بسیار بالایی برخوردار هستند و صرفا در همین زمینه مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای همین نمیتوان از چنین مانومتری برای برشکاری یا جوشکاری استفاده کرد. مانومترها به انواعی همچون مانومتر تک مرحله‌ای، مانومتر دو مرحله‌ای، مانومتر فشار بالا، مانومتر حجم بالا یا دبی بالا و مانومتر خطی قابل تقسیم هستند که در زمان خرید باید مورد توجه قرار بگیرد.
جمع بندی
انتخاب بهترین مانومتر برای جوشکاری و برشکاری، جهت تنظیم گازها بسیار مهم است. چرا که این موضوع هم از نظر ایمنی و هم از نظر تنظیم و کنترل حائز اهمیت است. برای انتخاب مانومتر یا رگلاتور برای گازهای خورنده باید توجه بیشتری کرده تا به مانومتر و اجزای آن آسیبی وارد نشود. حتی ممکن است مانومتر به صورت کامل خراب شده و غیر قابل استفاده گردد. برای همین به موارد اشاره شده در متن توجه نمایید تا بتوانید بهترین مانومتر جوشکاری و برشکاری را خریداری نمایید.
