الکترودهای جوشکاری از تجهیزات مهم در این صنعت هستند که کیفیت آنها در کیفیت جوشکاری دخیل است. برای اینکه بتوان از الکترود جوشکاری با کیفیت بالا بهره برد، باید به طرز نگهداری از آن و انبار کردنشان توجه زیادی شود. افراد جوشکار و کسانی که با الکترودهای جوشکاری سروکار دارند، بهتر است به موارد مهم در این رابطه توجه داشته باشند و نکات مربوط به نگهداری از الکترود را به خوبی مورد توجه قرار دهند. در ادامه مطلب با طریقه درست نگهداری الکترودهای جوشکاری آشنا شده و به موارد مهم در رابطه با آن اشاره خواهیم داشت.
الکترود جوشکاری چیست؟
الکترود جوشکاری که در زبان خارجی به Welding Electrode معروف است، یک سیم یا مفتول فلزی است که از روکش به خصوصی برخوردار است. این قطعات برای حفظ قوس جوش مورد استفاده قرار گرفته و نقش پر کننده در اتصالات جوشکاری را دارند. پوشش‌های الکترود از آن در برابر هرگونه آسیب به خوبی محافظت می‌کنند و به تثبیت قوس کمک زیادی می‌نماید. همچنین سبب بهبود کیفیت جوش می‌شوند. پوشش فلاکس در الکترودها سبب عبور جریان برق از خود می‌شود و توسط آمپر بالا ذوب می‌گردد. اگر بخواهیم الکترودهای جوشکاری را دسته بندی کنیم، میتوانیم آن را بر اساس انواع روکش تقسیم بندی نماییم. همچنین امکان دسته بندی از نظر جنس و روش ساخت نیز وجود دارد. هر یک از الکترودهای موجود از کاربرد خاصی برخوردار هستند و برای فلزات با آلیاژهای متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال میتوان این قطعات را از نظر کلی به دو دسته مصرفی و غیر مصرفی تقسیم کرد.
الکترود مصرفی و غیر مصرفی
الکترود مصرفی از انواع پر کاربرد الکترودهای جوشکاری است که در روش جوشکاری میگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. این الکترودها از آنجایی به مصرفی معروف هستند که در حین فرآیند جوشکاری، تمام می‌شوند. حال خود الکترودهای مصرفی شامل دو نوع روکش دار و بدون روکش هستند که در اینجا به آنها اشاره‌ای می‌کنیم. الکترود مصرفی بدون روکش، فاقد هر نوع پوششی است و زمانی که بر اساس نوع جوشکاری به الکترود بدون روکش نیاز باشد میتوان از آن استفاده کرد. اما الکترودهای روکش دار، از پوشش‌های مختلفی برخوردار هستند و میتوانند شامل انواعی چون اکسیدی، سلولزی، قلیایی و غیره باشند. جوشکاران باید با توجه به خصوصیات هر یک از این الکترودها، از نوع مناسب آن استفاده نمایند.
حال در رابطه با الکترودهای مصرف شدنی باید اشاره کرد که این الکترودها به اصطلاح نسوز هستند و در حین جوشکاری مورد ذوب قرار نمی‌گیرند. چرا که الکترودهای مصرف نشدنی از مقاومت بسیار بالایی در برابر دما برخوردار هستند و به هیچ وجه ذوب نمی‌شوند. از این الکترودها در جوشکاری تیگ استفاده می‌شود و دارای دو نوع کربن‌دار و تنگستن می‌باشند.
چرا نحوه نگهداری از الکترودهای جوشکاری مهم است؟
الکترود جوشکاری یکی از قطعات مهم در فرآیند جوشکاری است و برای نگهداری از آن باید مراقبت ویژه‌ای صورت گیرد. در واقع اگر به نکات نگهداری از الکترود جوشکاری به خوبی توجه شود و آن را در جای مناسب و صحیحی نگهداری کرد، تضمین می‌شود که جوشکاری با کیفیت بالا انجام شده و جوش‌های خوبی توسط آن شکل می‌گیرد. برای همین است که مسئله نگهداری از الکترودهای جوشکاری بسیار مهم است و باید مورد توجه افراد قرار بگیرد.
نحوه نگهداری از الکترودهای روکش دار
همانطور که اشاره کردیم، از انواع الکترودهای جوشکاری میتوان به نوع پوشش دار اشاره کرد. الکترود روکش دار شامل یک پوشش خاصی است که میتواند از جنس‌های مختلفی باشد. بسته به نوع پوشش باید به نحوه نگهداری از آن هم توجه شود. در واقع برای نگهداری از الکترودهای پوشش‌دار، باید به دستور العمل‌های کارخانه سازنده الکترود توجه گردد. چرا که هر یک از این الکترودها باید در جای مخصوصی انبار و نگهداری شوند تا دچار فاسد شدگی و خرابی نشوند.
نگهداری از الکترود روکش دار در فضای خشک و بدون رطوبت
یکی از موارد مهم که در فاسد شدن الکترودهای روکش‌دار نقش دارد، رطوبت است. این یعنی برای داشتن الکترودهای سالم و با کیفیت، باید آنها را از محیط‌های مرطوب و نم‌دار دور نگه داشت. در این زمینه هم میتوان به الکترود سلولزی اشاره کرد. در صورتی که این دسته از الکترودها مرطوب و یا چرب شوند، هنگام جوشکاری سبب ایجاد قوس هیدروژن می‌شوند که وارد جوش شده و سبب ایجاد جوش با نتیجه نامطلوب می‌شود. حتی میتواند سبب شکستگی جوش شود و عملیات جوشکاری را به طور کامل مختل نماید. از این رو باید الکترودهای سلولزی را در جعبه‌های مخصوصی نگهداری کرد تا از رطوبت و هرگونه چربی به خوبی محفوظ بمانند.
نحوه حمل و نقل الکترودها به طور صحیح
علاوه بر اینکه باید به فضای نگهداری از الکترودها توجه شود، باید به نحوه حمل و نقل آنها هم توجه کرد. افرادی که با الکترودهای جوشکاری سروکار دارند، باید آنها را به درستی حمل کنند تا هیچگونه آسیبی به آن وارد نشود. در واقع باید الکترودها را به گونه‌ای حمل کرد که هیچگونه ضربات مکانیکی به آنها اعمال نگردد. در صورتی که به این مورد توجهی نشده و حمل آنها با اهمال صورت گیرد، ممکن است الکترود دچار شکستگی شود و هنگام جوش وارد استخر مذاب شود که این مورد سبب ایجاد انحراف در قوس می‌گردد. از این رو باید در نحوه حمل و نقل الکترودهای جوشکاری توجه و دقت زیادی شود.
چگونه الکترودهای سالم را تشخیص دهیم؟
همانطور که اشاره شد استفاده از الکترودهای غیر سالم و بدون کیفیت، سبب ایجاد مشکلاتی در جوشکاری شده و کیفیت جوش را پایین می‌آورد. برای همین بهتر است از وجود الکترودهای سالم به خوبی اطمینان حاصل کرد. اما چگونه میتوان الکترودهای سالم را از الکترودهای معیوب تشخیص داد؟ در این رابطه میتوان به دو راه زیر اشاره کرد:
- یکی از روش‌های تشخیص الکترود سالم، با وزن کردن آن قبل و بعد از خشک شدن است. در این شرایط میتوان مقدار رطوبت الکترود را تشخیص داده و در صورت لزوم از آن استفاده نکرد.
- روش دیگر که راه آسانی هم است این است که الکترودهای جوشکاری را در دستان خود گرفته و آنها را به هم مالش داد. در این زمان باید به صدای تولید شده از الکترودها توجه کرد. در صورتی که صدای ساطع شده همچون صدای برخورد فلز زبر و خشن باشد، یعنی الکترودها سالم هستند. اما اگر صدای ایجاد شده از نوع بم بود، یعنی الکترودها دارای نم و رطوبت هستند و بهتر است به همان شکل مورد استفاده قرار نگیرند.
استفاده از دستگاه الکترود خشک کن برای حذف رطوبت
در صورتی که الکترودهای جوشکاری مورد نم و رطوبت قرار گرفته باشند، نباید به همان صورت استفاده شوند. در این شرایط میتوان برخی از آنها را در کوره‌های ویژه‌ای خشک کرد. همچنین الکترود خشککنهای کوچکی هم وجود دارد که میتوان برای پروژه‌های کوچکتر از آنها استفاده کرد. در رابطه با نحوه استفاده از این تجهیزات و خشک کردن الکترود هم باید اشاره شود که کافی است الکترودها را در قفسه‌های مخصوص دستگاه قرار دهید و طبق دستورالعمل سازنده الکترود، آنها را در دما و حرارت معینی خشک نمایید. این باعث می‌شود تا نم و رطوبت از الکترود جوشکاری به خوبی گرفته شود و آماده جوشکاری گردد.
عواقب استفاده از الکترود معیوب
از آنجایی که موفقیت در جوشکاری تا حد زیادی به کیفیت روکش الکترود بستگی دارد، باید در رابطه با انتخاب الکترود و سالم بودن آن توجه زیادی شود. در این شرایط نباید از الکترودهایی که تمام یا بخشی از روکش آنها ریخته است، استفاده شود. همچنین اگر روکش خیس شده و رطوبت وارد آن شده باشد، بازدهی کار پایین آمده و رطوبت سبب ایجاد بخار آب ضمن جوشکاری می‌شود. این عامل بر روی افزایش پاشش تاثیر گذاشته و سبب ایجاد تخلخل در جوش می‌گردد. برای همین است که نحوه نگهداری از الکترود جوشکاری و انبار کردن آنها بسیار مهم است و برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید مورد توجه قرار بگیرد.
نکات و توصیه‌هایی در رابطه با انبار کردن الکترود جوشکاری
برای انبار کردن و نگهداری از الکترودهای جوشکاری، به موارد زیر توجه داشته باشید:
- برای نگهداری از الکترود به سراغ اتاقک یا انباری بروید که حداکثر درجه رطوبت و حداقل رطوبت نسبی در آن در نظر گرفته شده باشد. گفته می‌شود بهترین شرایط دمایی 26 ± 6 درجه سانتی گراد و رطوبت هم 50% است که بهتر است در این رابطه به مشخصات الکترود هم توجه گردد.
- برای چیدمان یا حمل و نقل کارتن‌های الکترود جوشکاری، دقت لازم به عمل آید تا الکترود در اثر سقوط یا برخورد با قطعات دچار آسیب‌های مکانیکی نشود.
- در صورتی که الکترود آب دیده و یا دچار زنگ زدگی شده باشد، نباید مورد مصرف قرار بگیرد.
- دستورالعمل‌های تولید کننده الکترود در مورد شرایط پیش گرم کردن قبل از مصرف، باید به درستی انجام شود.
- زمانی که الکترود جوشکاری از انبار و یا دستگاه خشک کن خارج گردد، جوشکار وظیفه نگهداری و مراقبت از الکترود را بر عهده دارد.
جمع بندی
الکترودهای جوشکاری از تجهیزات مهمی هستند که سالم بودنشان بسیار مهم است. چرا که در صورت وجود هرگونه عیوب در روکش و یا نم زدگی، دچار تخلخل در جوش شده و کیفیت کار را پایین می‌آورد. برای همین نحوه نگهداری از الکترود جوشکاری بسیار مهم است و باید با توجه به دستور العمل‌های سازنده، از آنها در شرایط درستی نگهداری شود.
