ورق استیل( Stainless Steel) از انواع محصولات فولادی است که از خواص مکانیکی خاصی برخوردار است. این ورق کاربردهای زیادی داشته و در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این رابطه میتوان به صنعت خودروسازی، صنعت لوازم خانگی و صنعت لوازم الکترونیکی اشاره کرد. علاوه بر این از ورق استیل در تجهیزات ورزشی نیز استفاده زیادی می‌شود که در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع خواهیم پرداخت.
ورق استیل ( استنلس استیل) چیست؟
ورق استیل از انواع ورق‌های فولادی است که کاربرد زیادی در صنایع مختلف دارد. ماده اولیه این ورق آهن بوده که با ترکیب با عناصر دیگر خواص جدید و خاصی پیدا می‌کند و به ورق استیل تبدیل می‌شود. یکی از عناصر موجود در این ورق عنصر مولیبدن است که آن را نسبت به خوردگی بسیار مقاوم کرده است. افزایش مقاومت ورق استیل نسبت به خوردگی باعث شده تا از آن در محیط‌های مختلفی بتوان استفاده کرد. عدم خوردگی ورق استیل یکی از ویژگی‌های بارز و مهم آن است و همین موضوع آن را به یک ورق بسیار پر کاربرد تبدیل کرده است. از دیگر عناصر مهم تشکیل دهنده ورق استیل باید به کربن و کروم اشاره کرد.
عناصر تشکیل دهنده ورق استیل و انواع آن
در بخش قبلی با مهمترین عناصر تشکیل دهنده ورق استیل آشنا شدیم. این عناصر تنها عناصر موجود در این ورق نیستند و عناصر دیگری هم در آن به چشم می‌خورد. البته درصد استفاده از مواد در ورق متفاوت بوده و بسته به نوع آن کمی متفاوت است. عناصر موجود در ورق استیل سبب افزایش مقاومت آن نسبت به خوردگی و همچنین ایجاد خواص مکانیکی – حرارتی و چکش‌خواری شده‌اند. از دیگر عناصر مهم در ورق استیل باید به نیکل، مس، نیوبیوم، مولیبدن، سلنیوم، تیتانیوم، آلومینیوم و سیلیسیوم اشاره کرد.
ورق استیل یا ورق استنلس استیل به دو دسته قابل تقسیم است:
- ورق استیل بگیر: این ورق از خاصیت مغناطیسی برخوردار است و آهنربا را به خود جذب می‌کند.
- ورق استیل نگیر: این ورق خواص مغناطیسی نداشته و دافع آهنربا است.
خاصیت مغناطیسی ورق، به مواد اولیه و مقدار آنها بستگی دارد. در ورق‌های استیل دارای نیکل، جذب آهنربا اتفاق نمی‌افتد. اما ورق‌های حاوی کروم، مغناطیسی هستند و سبب جذب آهنربا می‌شوند. در حال حاضر استیل‌های بگیر بسیار کاربردی‌تر و همچنین گران‌تر از نوع نگیر هستند.
انواع ورق استیل و کاربردشان
ورق‌های استیل در انواع مختلفی در بازار موجود هستند و هر کدام کاربرد به خصوصی دارند. در اینجا به مهمترین گریدهای ورق استیل یا همان استنلس استیل اشاره می‌کنیم:
- ورق استیل 304: این ورق حاوی درصد کروم بالا است و سختی زیادی دارد. برای همین از آن در زمینه‌های صنعتی و ساختمانی استفاده زیادی می‌شود.
- ورق استیل 321: این ورق حاوی درصد زیادی از تیتانیوم است و مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد.
- ورق استیل 316: ورق استیل 316 از خاصیت ضد اسیدی برخوردار است و در حوزه‌های مختلفی نظیر صنعت دریایی، صنعت غذایی و صنعت پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ورق استیل 420: این ورق استیل در ساخت لوازم خانگی به خصوص لوازم مربوط به آشپزخانه کاربرد زیادی دارد. به طوری که از آن جهت ساخت کارد، قاشق و چنگال استفاده زیادی می‌شود.
- ورق استیل 430: این ورق استیل شکل‌پذیری نسبتا بالایی دارد و برای فرم‌دهی نیازی به اعمال حرارت زیاد ندارد.
مهمترین خواص و ویژگی‌های ورق استیل
ورق استیل از خواص منحصربفردی برخوردار است که در اینجا به مهمترین آنها اشاره می‌کنیم:
- خاصیت ضد زنگ: کروم یکی از مواد تشکیل دهنده ورق استیل است. زمانی که این ماده با اکسیژن هوا ترکیب می‌شود، یک لایه اکسید کروم بر روی آن تشکیل می‌شود. این لایه سبب از بین رفتن ارتباط هوا و فلز شده و از زنگ زدن، خوردگی و پوسیدگی آن جلوگیری می‌نماید.
- بالا بودن میزان سختی و استحکام: استحکام و مقاومت بالای ورق استیل به خاطر کربن موجود در آن است. هر چقدر عنصر کربن بیشتر باشد، میزان سختی و استحکام ورق استیل هم بیشتر می‌گردد.
- مقاومت در برابر حرارت: این ورق از مقاومت بالایی در برابر حرارت و آتش برخوردار است و میتواند دماهای زیاد را به خوبی تاب آورد. برای همین از آن در ساخت لوازم یا تجهیزاتی که در معرض گرمای زیاد هستند، میتوان استفاده کرد.
- قابل بازیافت بودن: ورق استیل از آلیاژهای سازگار با محیط زیست است. چرا که قابلیت ذوب‌پذیری و بازیافت 100 درصد دارد. به این صورت که میتوان استیل‌های ضایعاتی را ذوب کرده و مجددا قالب‌گیری کرد.
- طول عمر بالا: به عنوان آخرین ویژگی مهم ورق استیل باید به دوام و طول عمر بالا اشاره کرد. این ماده از طول عمر و دوام زیادی برخوردار است و میتواند برای چندین سال عمر کند.
کاربرد ورق استیل در تجهیزات ورزشی
با توجه به موارد اشاره شده در بخش‌های قبلی، تا حد زیادی به مهمترین کاربردهای ورق استیل پی بردیم. در کنار موارد ذکر شده، ورق استیل کاربرد دیگری هم دارد و آن استفاده در ساخت تجهیزات ورزشی است. فولاد ضد زنگ جزو آلیاژهای کاربردی در ساخت تجهیزات ورزشی است و در تولید بسیاری از لوازم مورد استفاده قرار می‌گیرد. حتی در بخش‌هایی چون دکوراسیون محیط ورزشی از این ماده استفاده زیادی می‌شود. در رابطه با مهمترین کاربرد ورق استیل در صنعت ورزشی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. تجهیزات کوهنوردی
کوهنوردی جزو ورش‌های نسبتا پرخطر است که برای آن نیاز به مهارت و همچنین تجهیزات خاصی است. با در اختیار داشتن تجهیزات مناسب میتوان کوهنوردی را به طور ایمن‌تری انجام داد. تجهیزات کوهنوردی علاوه بر اینکه نیاز به کیفیت بالا دارند، باید قابلیت حمل در کوله پشتی را داشته باشند و وزن زیادی را به دوش کوهنورد اعمال ننمایند. از سوی دیگر این تجهیزات باید در هر شرایط آب و هوایی پاسخگوی نیاز افراد باشند و با قرارگیری در معرض رطوبت دچار زنگ زدگی یا افت کیفیت نشوند. با توجه به این موارد میتوان گفت ورق استیل یکی از بهترین فولادها برای ساخت تجهیزات کوهنوردی است. به طوری که برای ساخت تجهیزات فلزی همچون اتصال دهنده‌ها، بست، تبر یخ‌شکن و غیره از ورق استیل استفاده می‌شود.
2. زیپ لاین
از دیگر ورزش‌هایی که در آن از ورق استیل استفاده می‌شود، میتوان به زیپ لاین اشاره کرد. زیپ لاین یک ورزش مفرح است که افراد در آن از طریق کابل از یک نقطه به نقطه دیگر می‌روند. در این ورزش از سکوهایی استفاده می‌شود که غالبا برای ساخت آنها از ورق استیل استفاده می‌شود. پس ورق استیل در زیپ لاین برای ساخت سکو و همچنین برخی از تجهیزات همچون قلاب کاربرد دارد.
3. دوچرخه سواری
دوچرخه‌سواری یک ورزش و فعالیت محبوب است که برخی به صورت حرفه‌ای و برخی دیگر تنها برای سرگرمی به انجام آن می‌پردازند. دوچرخه‌سواری مسابقه‌ای یا ریسینگ در جاده‌ها، مناطق کوهستانی و پیست‌های مخصوص انجام می‌شود. این دوچرخه‌ها باید از نظر کیفیت در جایگاه بالایی قرار داشته باشند تا امنیت دوچرخه سوار را به خوبی تضمین نمایند. برای ساخت بسیاری از دوچرخه‌ها از ورق استیل استفاده می‌شود. کابل‌ها، قطعات اتصال دهنده و دیسک‌های ترمز دوچرخه همگی با استفاده از ورق استنلس استیل قابل ساخت هستند.
4. لوازم ورزشی پارک
در حال حاضر در بسیاری از پارک‌ها شاهد لوازم ورزشی مختلفی هستیم که برخی افراد از آنها برای ورزش کردن و تناسب اندام استفاده می‌کنند. لوازم ورزشی موجود در پارک باید به گونه‌ای باشند که در شرایط آب و هوایی مختلف مقاومت داشته باشند و نسبت به آسیب‌ها و خرابکاری‌هایی که ممکن است در مکان‌های عمومی برایشان رخ دهد، مستحکم باشند. بهترین ماده برای ساخت این تجهیزات همان ورق استیل یا فولاد ضد زنگ است. این ورق به خاطر دوام بالا و همچنین مقاوم بودن نسبت به خوردگی، گزینه خوبی برای ساخت لوازم ورزشی پارک است.
چرا ورق استیل برای تجهیزات ورزشی مناسب و پرسود است؟
با توجه به موارد اشاره شده در بخش قبلی به این پی می‌بریم که ورق استیل جزو متریال بسیار پرکاربرد در صنعت ورزش است و از آن برای ساخت بسیاری از تجهیزات و لوازم ورزشی استفاده می‌شود. در رابطه با اینکه چرا ورق استنلس استیل جزو متریال پرکاربرد در این حوزه است باید اشاره کنیم که ورق استیل از عملکرد قوی و مقاومی برخوردار است و نسبت به خوردگی، سایش و هرگونه آسیب مقاومت زیادی از خود نشان می‌دهد. عملکرد قوی و همچنین زیبایی و ظرافت آن باعث شده تا در تجهیزات ورزشی به میزان گسترده‌ای مورد استفاده قرار بگیرد. در این رابطه هم میتوان به تجهیزات ضروری در ورزش‌های گلف، دوچرخه سواری، اسکی روی آب، صخره‌نوردی، کوهنوردی، غارنوردی و ماهیگیری اشاره کرد. همچنین بسیاری از قمقمه‌های ورزشی با استفاده از استیل ضدزنگ ساخته می‌شوند. این قمقمه‌ها میتوانند آب گرم یا سرد را بدون تغییر دما در خود حفظ کنند. استیل ضد زنگ علاوه بر استحکام و مقاومت بالای خود، جنبه زیبایی هم دارد و سبب زیباتر شدن این تجهیزات می‌گردد.
جمع بندی
ورق استیل نه تنها در صنعت ساختمان‌سازی، صنعت خودروسازی، صنعت هوافضا، صنعت پزشکی، صنعت غذایی و … کاربرد دارد، بلکه در حوزه ورزش و ساخت تجهیزات ورزشی نیز کاربرد زیادی دارد. همانطور که اشاره کردیم از ورق استیل در ساخت بسیاری از لوازم و تجهیزات ورزشی همچون ورزش کوهنوردی، صخره‌نوردی، غارنوردی، ماهیگیری، زیپ لاین، دوچرخه سواری و غیره استفاده می‌شود. چرا که این ماده از خواص منحصربفردی برخوردار است و میتواند برای مدت زمان طولانی به همان شکل اولیه مورد استفاده قرار بگیرد.
