جوشکاری یکی از فرایندهای بسیار مهم در صنعت ساخت و ساز است. افرادی که به عنوان جوشکار در این حوزه فعالیت میکنند، باید با تمام پارامترهای جوشکاری آشنایی داشته باشند. افراد جوشکار باید در کنار کسب تجربه، به کسب دانش علمی جوشکاری نیز بپردازند. یکی از مسائل مهمی که در جوشکاری باید مورد توجه قرار بگیرد، تنظیم آمپر جوشکاری و انتخاب آمپر مناسب برای جوشکاری است. از آنجایی که تنظیم آمپر از اهمیت زیادی در جوشکاری برخوردار است، در ادامه به بررسی آن پرداخته و اطلاعات لازم در این رابطه را بیان خواهیم کرد.
منظور از آمپر جوشکاری چیست؟
برای جوشکاری فلزات و غیر فلزات، از جوشکاری به دو روش ذوبی و غیر ذوبی استفاده میشود. در جوشکاری ذوبی، با استفاده از دستگاه جوش حرارت لازم جهت ذوب شدن فلزها فراهم میشود. این دستگاه با ذوب کردن فلزها و پر کردن منطقه جوش با فلز پر کننده (الکترود) سبب ایجاد جوش میشود. توجه داشته باشید برای استفاده از دستگاه جوش اینورتر، باید بهترین آمپر را برای جوشکاری انتخاب نمایید. آمپر دستگاه جوش اینورتر باید بر حسب ضخامت فلز الکترود انتخاب شود و روی دستگاه به درستی تنظیم شود. انتخاب درست آمپر جوشکاری اهمیت بسیار زیادی دارد؛ چرا که با تنظیم آمپر جوشکاری به صورت صحیح، دیگر اتفاقاتی نظیر چسبیدن الکترود به فلز هنگام جوشکاری و سوختن دستگاه جوش رخ نخواهد داد.
معیارهای انتخاب آمپر جوشکاری بر اساس الکترود مصرفی
جریان برق دستگاه جوش باید بر اساس قطر الکترود مصرفی و شرایط جوشکاری تنظیم شود. در صورتی که قطر الکترود مصرفی بیشتر باشد، جریان آن بیشتر و اگر قطر الکترود کمتر باشد، جریان آن کمتر خواهد بود. معمولا شرکتهای سازنده الکترود، میزان آمپر مناسب برای جوشکاری را برای محصول ارائه مینمایند. برای همین بهتر است به جدول آمپر الکترود رجوع کنید تا از بهترین میزان آمپر برای جوشکاری مطلع شود. با این حال اگر به جدول آمپر دسترسی نداشتید، باید خودتان با کمی محاسبه از بهترین میزان آمپر و جریان برق برای جوشکاری مطلع شوید. به طور کلی میتوان گفت عدد قطر الکترود با عدد آمپر بر حسب هزارم اینچ تقریبا برابر میباشد. برای همین است که گفته میشود جریان دستگاه جوش بر اساس قطر الکترود انتخاب میشود. متاسفانه برخی از جوشکاران برای افزایش سرعت، میزان آمپر جوش را بالا میبرند که این کار باعث ایجاد مشکلاتی در جوشکاری میشود.
دلیل اهمیت آمپر جوشکاری
همانطور که گفتیم انتخاب آمپر جوشکاری مناسب در کیفیت جوشکاری تاثیر زیادی دارد و از ایجاد مشکلات زیادی جلوگیری میکند. یکی از مشکلاتی که برخی جوشکاران خصوصا افراد مبتدی در جوشکاری با آن مواجه میشوند، چسبیدن الکترود هنگام جوشکاری است. این مسئله بنا به دلایل مختلفی روی میدهد که یکی از مهمترین آنها عدم استفاده از آمپر درست است.
در صورتی که آمپر مناسب برای الکترود جوش انتخاب نشود، الکترود هنگام جوشکاری به فلز چسبیده شده و فرایند جوشکاری را مختل خواهد کرد. علاوه بر این مورد، اگر تنظیم آمپر جوشکاری به درستی صورت نگیرد شاهد عیوب جوش زیادی خواهید بود و چه بسا دستگاه جوش دچار آسیب و سوختگی خواهد شد. برای همین است که انتخاب آمپر جوشکاری از اهمیت زیادی برخوردار است و باید مورد توجه زیادی قرار بگیرد.
انتخاب آمپر جوشکاری بیش از حد نیاز
آمپر در حقیقت همان قدرت دستگاه جوش است؛ هر چقدر آمپر بیشتر شود، قدرت دستگاه جوش بیشتر شده و حرارت بیشتری در محل جوش ایجاد میکند. اما مسئله این است که آمپر بالا، نشانگر جوش قوی نبوده و نباید بیش از حد نیاز انتخاب شود. در صورتی که آمپر جوشکاری بیش از حد استاندارد و نیاز انتخاب شود، احتمالا شاهد موارد زیر خواهید بود:
- آمپر زیاد منجر به سوراخ شدن قطعه خواهد شد.
- آمپر زیاد سبب افزایش پاشش حاصل از جوشکاری خواهد شد.
- انتخاب آمپر جوشکاری بالا، باعث چسبندهتر شدن سرباره یا گل جوش میشود.
- به دلیل اینکه جوش از گرده مناسبی در آمپر بالا برخوردار نمیشود، استحکام جوش افت پیدا خواهد کرد.
- با افزایش شدت سوختن الکترود، بخش دوم الکترود نیز سوخته و کیفیت جوشکاری افت پیدا میکند.
- فرایند جوشکاری با دود بسیار زیادی همراه خواهد بود.
انتخاب آمپر جوشکاری کمتر از حد نیاز
حال اگر آمپر دستگاه جوش کمتر از حد نیاز انتخاب شود، چه اتفاقی میافتد؟ با انتخاب آمپر جوشکاری کمتر از حد نیاز، احتمالا شاهد موارد زیر خواهید بود:
- آمپر کم از قدرت کافی برای ذوب کردن قطعه برخوردار نخواهد بود.
- عملیات جوشکاری با دشواری زیادی همراه بوده و سطح جوش صاف و یکدست نخواهد شد.
- نوک الکترود به قطعه کار چسبیده و گرده جوش تشکیل شده بیش از حد زیاد خواهد شد.
تنظیم دستگاه جوش اینورتر و استفاده از آمپر مناسب
دستگاه جوش وسیلهای است که از آن برای جوش دادن انواع فلز استفاده میشود. افرادی که به جوشکاری مشغول هستند، باید نسبت به خرید یک دستگاه جوش مناسب اقدام نمایند تا بتوانند با استفاده از آن، به جوشکاری با روشهای مختلف بپردازند. دستگاه جوش اینورتر شامل سه دسته مختلف استیک، میگ و تیگ میباشد که بسته به نوع جوشکاری باید از مدل مناسب آن استفاده کرد. این دستگاهها دارای منبع تغذیهای هستند که به کمک یک نرم افزار خاص، جریانهای بالای خروجی و ولتاژ را تنظیم و کنترل مینمایند. برای استفاده از دستگاه جوش لازم است تا آن را در آمپر مناسب تنظیم کرد. همانطور که در بخشهای قبلی اشاره داشتیم، برای تنظیم آمپر جوش باید به قطر الکترود توجه کنید و آن را متناسب با اندازه الکترود تنظیم نمایید. با رسیدن به عدد مناسب برای آمپر جوشکاری، با چرخاندن دکمه ولوم آمپر به سمت راست سبب افزایش و با چرخاندن آن به سمت چپ باعث کاهش آمپر جوشکاری خواهید شد.
بهترین دستگاه جوش اینورتر
در حال حاضر در بازار دستگاههای جوش زیادی وجود دارد که یکی از آنها دستگاه جوش اینورتر میباشد. این نوع از دستگاه به دلیل وزن کم و کوچک بودن، مورد توجه بسیاری از افراد جوشکار قرار دارد. دستگاه جوش اینورتر همچون یک ابزار قابل حمل بوده و میتوان آن را به راحتی همچون یک کیف کوچک جابجا کرد. بنابراین در هر شرایطی حتی فضاهای تنگ و باریک نیز میتوانید از دستگاه جوش اینورتر استفاده کنید. خصوصیت دیگر این دستگاه این است که با برق خانگی نیز قابل استفاده است. این دستگاه بر خلاف دستگاههای سنتی که نیاز به برقهای صنعتی و سه فاز داشتند نبوده و با اتصال به هر پریز برقی قابل کار میباشد. از این رو فرد جوشکار میتواند آن را به هر برقی متصل کند و به راحتی مشغول به کار شود. میزان آمپر جوشکاری در دستگاه اینورتر به راحتی قابل کنترل بوده و میتوان در حین کار نیاز آن را کم یا زیاد کرد.
شدت جریان تولید شده توسط دستگاه جوش اینورتر
یکی از مهمترین وجه تمایز میان دستگاههای جوش اینورتر، شدت جریان تولیدی آن است. از این رو افرادی که قصد خرید دستگاه جوش اینورتر دارند، باید به میزان شدت جریان مورد نیاز برای جوشکاری توجه داشته باشند. ضخامت کار قطعه، مهمترین عامل در تعیین میزان جریان و آمپر مورد نیاز است. هر چقدر قطعه و الکترود از ضخامت بیشتری برخوردار باشند، شدت آمپر جوش نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
رابطه الکترود و آمپر جوشکاری چیست؟
با توضیحاتی که در بخشهای قبل اشاره شد، میتوان به رابطه الکترود و آمپر جوشکاری به خوبی پی برد. در ابتدا لازم است به اهمیت الکترودها در جوشکاری اشاره کنیم. الکترودها همان قطعاتی هستند که به عنوان فیلر یا پر کننده بین فلزات قرار میگیرند و سبب پر کردن فضا و جوش میشوند. برای همین انتخاب جنس و قطر مناسب آنها مسئله بسیار مهمی است. با انتخاب الکترود با یک قطر مشخص، باید آمپر دستگاه جوش اینورتر را در مقدار درستی تنظیم کرد. در حقیقت میتوان گفت ارتباط قطر الکترود و آمپر جوشکاری، یک ارتباط مستقیم است. یعنی هر چقدر الکترود از قطر بیشتری برخوردار باشد، نیاز به آمپر جوش بیشتری خواهد بود. و هر چقدر الکترود باریکتر بوده و قطر کمتری داشته باشد، نیاز به آمپر کمتری میباشد.
آمپر مناسب برای جوشکاری قوطی
قوطی و لولهها جزو پروفیلهای بسته حساب میشوند و برای اتصالشان باید از فرایند جوشکاری استفاده کرد. برخی از افراد به جای جوشکاری از شیوه پیچ و پرچ استفاده میکنند که این شیوه کاربردی نمیباشد. بهترین کار این است که از جوشکاری برای اتصال قوطی استفاده کرد تا استحکام بالایی برای آن فراهم شود. جوشکاری قوطی، منجر به افزایش سرعت اجرا و همچنین امکان انجام عملیات آببندی میشود. برای جوشکاری قوطی نیز همچون مواد دیگر، باید از آمپر جوشکاری مناسبی استفاده کرد. آمپر مناسب برای جوشکاری قوطی، بستگی به موارد مختلفی دارد. اگر بخواهید برای جوشکاری از الکترود استفاده کنید، برای انتخاب آمپر باید قطر و موقعیت الکترود را در نظر بگیرید. میزان آمپر جوشکاری باید در حدی باشد که منجر به آسیب به قطعات نشود. در صورتی که آمپر جوشکاری قوطی را زیاد در نظر بگیرید، ممکن است با مشکلاتی چون سوراخ شدن قطعه، افزایش پاشش حاصل از جوشکاری، چسبنده شدن سرباره و موارد دیگری چون افزایش دود تولید شده در حین کار مواجه خواهید شد. همچنین اگر میزان آمپر کمتر از حد معمول باشد، ممکن است شاهد سطح جوش ناصاف، زیاد شدن گرده جوش تشکیل شده و یا ذوب نشدن درست قطعه مواجه باشید. پس برای جوشکاری قوطی به انتخاب آمپر مناسب برای جوشکاری قوطی دقت داشته باشید و آن را در میزان درستی تنظیم نمایید.
عوامل موثر بر تنظیم آمپر جوشکاری
تنظیم آمپر جوشکاری و انتخاب بهترین مقدار برای آن، یکی از اقدامات بسیار مهم است که باید مورد توجه جوشکاران قرار بگیرد. با تنظیم صحیح آمپر جوشکاری میتوان به بهترین کیفیت جوش هم دست پیدا کرد. بهتر است توجه شود که هر دستگاه جوش، شرایط منحصربفرد خود را برای تنظیم آمپر جوشکاری دارد. با این حال اصول کلی حاکم بر تمام این دستگاهها، تقریبا به یک شکل و یکسان است.
در رابطه با عوامل موثر بر روی میزان آمپر جوشکاری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
قطعه پایه جوشکاری
جنس قطعه پایه و ضخامت آن، بر روی تنظیم آمپر جوشکاری نقش دارد. این یعنی شما به عنوان جوشکار باید بدانید که قطعه پایه مورد نظرتان از چه جنسی است. بسته به نوع جنس فلز، باید به انتخاب آمپر جوشکاری مناسب بپردازید. انتخاب آمپر را باید بر اساس نقطه ذوب قطعات پایه در نظر بگیرید. برای مثال اگر قصد جوش قطعه آلومینیومی با نقطه ذوب 1200 درجه فارنهایت را داشته باشید، باید برای آن از جریان برق متناوب با آمپر بالا استفاده کنید.
علاوه بر جنس قطعه، توجه به ضخامت آن نیز مهم است. در صورتی که ضخامت قطعه زیاد باشد، به نفوذ بالا برای رسیدن به جوش با کیفیت بالا هم نیاز است. در این شرایط در ابتدا لازم است که الکترود ضخیم با طول بیشتر مورد استفاده قرار بگیرد و آمپر دستگاه جوش برای رسیدن به نفوذ بهتر درون قطعه افزایش یابد.
کاربرد جوشکاری
موقعیت و کاربرد جوشکاری تاثیر مستقیمی روی میزان آمپر دستگاه دارد. برای مثال جوشکاری به روش تیگ، نیاز به تنظیم آمپر در سطح پایین دارد. اما برای جوشکاریهای میگ و استیک باید از آمپراژ بالا استفاده کرد. علاوه بر این اگر جوشکار نیاز به افزایش سرعت جوشکاری داشته باشد، میتواند آمپر دستگاه جوش خود را افزایش دهد.
فرآیند جوشکاری
برای جوشکاری سه نوع فرآیند اصلی را میتوان در نظر گرفت که هر یک به آمپر جوشکاری خاصی نیاز دارند. جوشکاری تیگ، جوشکاری میگ و جوشکاری استیک این موارد هستند. حال بسته به نوع فرآیند جوشکاری، باید از آمپر درستی هم استفاده شود. در جوشکاری تیگ از دستگاه جوشی استفاده میشود که آمپر جریان برق آن با استفاده از یک پدال پا تنظیم میشود. هر چقدر این پدال بیشتر فشرده شود، آمپر جوشکاری هم بالاتر میرود. اما در جوشکاری میگ به جای تنظیم آمپر جوشکاری، به سراغ تنظیم ولتاژ دستگاه جوش میروند. هر چقدر ضخامت قطعه بیشتر باشد، ولتاژ دستگاه نیز باید بالاتر در نظر گرفته شود.
الکترود جوشکاری
به عنوان چهارمین عامل موثر بر روی تنظیم آمپر جوشکاری باید به نوع الکترود مصرفی اشاره کرد. البته این عامل در جوشکاری تیگ و میگ اهمیتی ندارد و تنها در جوشکاری استیک موثر است. چرا که در این جوشکاری از الکترودهای مختلفی استفاده میشود که با توجه به ضخامت قطعه پایه، گزینه مناسبی را برای آن در نظر میگیرند. سازندگان الکترود جوشکاری بر روی بسته بندی آن، میزان آمپر جوشکاری مناسب را قید میکنند که جوشکاران با توجه به آن میتوانند به تنظیم آمپر بپردازند.
تنظیم آمپر دستگاه جوش به چه صورت است؟
برای تنظیم آمپر دستگاه جوش، باید در ابتدا دستگاه را آماده نمایید. دستگاه را به برق متصل کرده و انبر جوش را به جریان مثبت و انبر اتصال را به جریان منفی وصل کنید. پس از آن دستگاه جوش را از طریق کلید پاور که معمولا در پشت دستگاه قرار دارد، روشن کنید. با روشن شدن دستگاه، جوش اینورتر آماده به کار بوده و میتوانید برای تنظیم آمپر دستگاه جوش اقدام نمایید. برای این کار به ضخامت سطح مورد نظر و الکترود خود توجه داشته و جریان مناسب را پیدا نمایید. برای افزایش آمپر دستگاه جوش، باید صفحه یا کلید را به سمت راست و برای کاهش، آن را به سمت چپ بچرخانید. مورد دیگر که باید بدانید این است که دستگاه جوشکاری معمولا دارای نمودار چاپی است که از روی آن میتوانید تنظیمات پیشنهادی را برای ضخامتها و مواد مختلف مشاهده نمایید. برای همین در صورتی که در انتخاب آمپراژ دستگاه مشکل داشتید، میتوانید به آن مراجعه کرده و آمپر، درجه جوشکاری یا سایر تنظیمات را بررسی نمایید.
پس از انتخاب آمپر و درجه جوشکاری مناسب بر اساس الکترود مصرفی، باید به موارد زیادی توجه داشته باشید تا جوشکاری به بهترین شکل ممکن انجام شود. یکی از این موارد، توجه به زاویه الکترود جوشکاری است. در صورتی که جوشکاری را با زاویه صحیحی انجام دهید، جوشهای حاصل شده از کیفیت بالاتر و عیوب کمتری برخوردار خواهند بود. همچنین ذوب شدن کامل فلز پایه، نفوذ مطلوب و کنترل خوب روی حوضچه جوش مذاب از دیگر مزایای توجه به موقعیت صحیح الکترود است. در زمانی که زاویه حرکت الکترود بزرگ باشد، با معایبی چون نفوذ ناکافی، ایجاد درز در جوش و بد شکلی مواجه خواهید شد.
جمع بندی
در این مطلب به بررسی انتخاب بهترین آمپر برای جوشکاری پرداختیم و به دلایل اهمیت میزان آمپر جوش اشاره داشتیم. آمپر مناسب جوشکاری، سبب افزایش کیفیت جوشکاری شده و از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری میکند. برای مثال با انتخاب آمپر جوش مناسب، از چسبیدن الکترود در حین جوشکاری جلوگیری شده و مانع از آسیبدیدگی دستگاه جوش میشود. برای همین باید هنگام شروع جوشکاری بر اساس قطر الکترود، بهترین آمپر جوشکاری را تنظیم نمود.