جوشکاری از فرآیندهای بسیار مهم است که از آن جهت اتصال میان قطعات عمدتا فلزی استفاده میشود. در صورتی که جوشکاری به شکل صحیح و اصولی انجام شود، منجر به ایجاد مفاصل جوش با کیفیت بالا میگردد. زمانی که جوشکاری به پایان برسد، میتوان به بررسی نتایج آن پرداخته و آن را تست کرد. تست جوش برای تعیین مقاومت و یکپارچگی قطعات و مواد جوش استفاده شده و دارای روشهای متعددی است. در ادامه به بررسی انواع روشهای تست جوش میپردازیم و با هر یک از آنها بیشتر آشنا میشویم.
هدف از انواع تست جوشکاری عبارت است از:
اغلب روشها و تکنیکهای جوش را میتوان در یکی از دستههای تست جوش مخرب و تست جوش غیر مخرب قرار داد. در روش بازرسی جوش غیر مخرب، خبری از شکستن هیچ قطعهای نیست. در واقع بررسی چشمی جوش و یا بازدید داخلی بدون شکستن هیچ قطعهای انجام میشود. اما در بازرسی جوش مخرب برای رسیدن به اطلاعات مهمی جوش از بین میرود. برای همین این دو فرآیند کاملا متفاوت از هم هستند و هر یک شامل روشها و تکنیکهای خاصی میباشند. در بخشهای بعدی به بررسی تکنیکهای تست جوش میپردازیم.
همانطور که متوجه شدیم در بازرسی جوش غیر مخرب، هیچ تخریب و شکستگی وجود ندارد. این بازرسیها به منظور یافتن هرگونه ناپیوستگی بدون تغییر یا تخریب قطعه تمام شده انجام میشوند. هدف از تست جوش غیر مخرب، پیدا کردن عیوب واقع در جوش و منطقه متاثر از حرارت است. در برخی موارد خود جوشکار و در برخی موارد یک بازرس جداگانه به بررسی آنها میپردازد. این روش از بازرسی شامل 5 تکنیک بوده که عبارتند از:
بازرسی چشمی یا VT، یکی از سادهترین، سریعترین و کم هزینهترین روشهای تست جوش است. برای همین این روش به طور گستردهای مورد استفاده قرار میگیرد. در بازرسی چشمی جوش، افراد به دنبال هر نوع ناپیوستگی قابل توجه در جوش همچون ترک و یا سوختگی هستند. این بازرسی باید به طور منظم بر روی تمام تجهیزات و مواد انجام شود تا بتوان عیوب را شناسایی کرد. با اینکه روش بازرسی چشمی جوش جزو روشهای محبوب و ساده است، اما معایبی هم دارد. چرا که بینایی انسان خطاپذیر بوده و ممکن است برخی موارد قابل شناسایی نباشند. برای مثال مواردی مانند تخلخل و یا ضایعات سرباره از این طریق قابل شناسایی نیستند. اما از طریق آن میتوان مواردی همچون سر رفتگی جوش، سرباره محبوس و تحدب یا تعقر را بررسی کرد.
بازرسی مایع نافذ یا PT از دیگر روشهای تست جوش غیر مخرب است که به آن تست نفوذ رنگ نیز گفته میشود. هدف از این تست پیدا کردن عیوب سطحی جوش و منطقه متاثر از حرارت است. با این روش از تست جوش میتوان به شناسایی ترکهای مویی یا میکروسکوپی بر روی سطح جوش پرداخته که ممکن است با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نباشند.
روش بازرسی جوش نافذ مایع به این صورت است که در ابتدا سطح به وسیله یک برس سیمی تمیز میشود و کلیه مواد اضافی از روی آن پاک میشوند. پس از آن یک رنگ روشن و یا فلورسنت بر روی سطح جوش پخش شده و خشک میشود. بعد از خشک شدن رنگ به دلیل تضاد شدید میان رنگ با مواد جوش، عیوب کوچک قابل شناسایی میشود. این روش هم همچون روش بازرسی چشمی تنها میتواند عیوب سطحی را شناسایی کند و برای بررسی شکستهای داخلی کاربردی ندارد.
تست ذرات مغناطیسی یا MT میتواند عیوب زیر سطحی همچون ترکها و سوراخهای کرمی راه نیافته به سطح جوش را شناسایی کند. در این روش یک میدان مغناطیسی در اطراف جوش برقرار میشود و پروبهای مغناطیسی بر روی سطح آن اعمال میگردند. در صورتی که ذرات در انتهای آهنربا تجمع کنند، میتواند نشانگر انواع خاصی از ناپیوستگیهای جوش باشد. اگر هم هیچ ذرهای جمع نشود، احتمالا شکافی در جوش وجود ندارد. بازرسی جوش ذرات مغناطیسی در شرایط خاص و تنها بر روی برخی از مواد استفاده میشود. با این حال این روش یکی از موثرترین و بهترین تکنیکهای تست جوش غیر مخرب است.
از دیگر تست جوشهای غیر مخرب باید به تست جوش التراسونیک یا UT اشاره کرد. این تست هم برای پیدا کردن عیوب زیر سطحی و در عمق فاز پایه و فلز جوش انجام میشود. در این روش یک فرکانس مکانیکی با توان بالا به قطعه جوش تابیده میشود. در صورتی که پرتو به یک ناپیوستگی برخورد کند، به گیرندهای به نام مبدل منعکس میشود. در واقع اصول کار این روش شکست و بازتابش امواج فراصوتی در اثر برخورد با مواد خارجی و یا ناخالصی در سطح فلز جوش و فلز پایه است. تست جوش التراسونیک میتواند محل دقیق ناپیوستگیهای داخلی را به طور قابل توجهی تشخیص دهد. اما نیاز به سطح دانش بالا و همچنین استفاده از تجهیزات گران قیمت دارد.
بازرسی جوش رادیوگرافی برای تشخیص ناپیوستگیها و عیوب جوش موجود در خود قطعه کاربرد دارد. در این روش از اشعه ایکس جهت نمایش ساختار داخلی قطعه جوش بر روی یک قطعه فیلم عکاسی استفاده میشود. تغییرات شکل و رنگ روی فیلم هم میتواند نشانگر انواع مختلفی از ناپیوستگیهای جوش مانند سرباره، تخلخل و ترک باشد. لازم به اشاره است که روش تست جوش رادیوگرافی با خطراتی همراه است و نیاز به تجهیزات ایمنی و همچنین دانش بالا دارد. تنها افراد متخصص و آموزش دیده از این روش برای تست و بازرسی جوش استفاده میکنند.
بازرسیهای جوش مخرب، با تخریب همراه هستند و شامل شکستن قطعه جوش داده شده جهت تلاش برای بازرسی و تجزیه و تحلیل آن میباشند. این روش از تست جوش معمولا به دلایل مختلفی از جمله بازرسی نمونهگیری، بازرسی تحقیقاتی، تجزیه و تحلیل شکست جوش و صدور گواهینامه انجام میشود. تست جوش مخرب هم شامل روشهای متعددی است که در اینجا به بررسی برخی از آنها میپردازیم.
در بازرسی جوش Macro ETCH بخشهای کوچکی از محل اتصال جوش جدا شده و با دقت صیقل داده میشوند. سپس این قطعات در مرکز خود با یک مخلوط اسیدی ملایم حک میشوند. بعد از آن نمونه اسید اچ میتواند تصویری چشمی از ساختار داخلی جوش مانند شکستگی یا ترک در همجوشی داخلی را ارائه نماید. به این روش از تست جوش، بازرسی برش و اچ نیز گفته میشود.
این روش از تست جوش برای کمک به تعیین کشش در واحد سطح مقطع یک قطعه جوش داده شده است. در بازرسی جوش کشش عرضی، یک نمونه به سمت شکست هل داده شده و حداکثر بار مورد نیاز برای انجام آن بر سطح مقطع تقسیم میشود. تست جوش کششی عرضی یک روش عالی جهت تعیین محدودیتها و حداقل الزامات هنگام کار با مواد مختلف و جدید است.
در بازرسی جوش خم هدایت شونده، یک قطعه جوش به شعاع خمش از پیش تعیین شده خم میشود. تست خمش جهت ارزیابی شکلپذیری و یکپارچگی ساختار انواع خاصی از اتصالات جوش داده شده استفاده میشود. تست جوش خم خود شامل انواع مختلفی است و اغلب از آنها در آزمونهای آموزشی و صلاحیت استفاده میگردد. بازرسان جوش با فشار دادن جوشها میتوانند اطمینان حاصل کنند که جوشکار آماده ارائه مهارتهای خود در شرایط مختلف است.
مراحل سه گانه بازرسی جوش شامل بازرسی و تست پیش از عملیات جوشکاری، بازرسی در حین عملیات جوشکاری و بازرسی بعد از عملیات جوشکاری است. موارد اشاره شده در بخشهای قبلی یعنی تست جوش مخرب و غیر مخزب شامل بازرسیهای پس از جوشکاری هستند. اما در رابطه با بازرسیهای پیش از جوشکاری و در حین جوشکاری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
برای بررسی نتایج تست جوشکاری و تاییدیه آن از روشهای مختلفی استفاده میشود. همانطور که مشاهده کردید این روشها در حالت کلی به دو دسته تست جوش مخرب و تست جوش غیر مخرب تقسیم میشوند که هر یک از آنها شامل تکنیکها و متدهای مختلفی میباشد. با این روشها میتوان از وجود جوشهای یکنواخت و مقاوم در طول زمان اطمینان حاصل کرد.
بزرگراه آیت الله سعیدی، شهرک صنعتی چهار دانگه ، شهرک سهند سوله های بنفش
خیابان امام خمینی، پاساژ ابزار و یراق، طبقه همکف پلاک ۱۴۳
۰۹۱۲۱۴۰۲۳۱۰
۰۹۱۲۱۴۵۷۲۱۰
۰۲۱-۶۶۱۷۰۳۷۳
شرکت بازرگانی پاشا جوش صنعت با دو دهه تجربه در زمینه واردات و توزیع انواع مواد مصرفی جوشکاری با یاری از نیروی انسانی و تفکر خلاقانه در زمینه کاری خود قصد ارتقاء سطح کیفی محصولات موجود در کشور ایران را داد و در این راستا در تلاش برای واردات محصولات خاص وغیر تولیدی داخل کشور است.
تمام حقوق مادی و معنوی این سایت مربوط به پاشاجوش صنعت می باشد.