دلیل چسبیدن الکترود هنگام جوشکاری چیست؟
برای انجام فرایند جوشکاری نیاز است تا از تکنیک‌ها و اصول آن به خوبی آگاه بود. افرادی که به این کار مشغول هستند، باید با به کارگیری این اصول به مهارت و تجربه بالایی دست پیدا کنند. یکی از مشکلاتی که ممکن است افراد جوشکار به خصوص افراد مبتدی با آن روبرو شوند، چسبیدن الکترود هنگام جوشکاری است. دلایل زیادی وجود دارد که موجب چسبیدن الکترود در حین کار می‌شود. در این مطلب قرار است به بررسی این دلایل بپردازیم و راه‌های جلوگیری از آن را بیان کنیم.
آشنایی با الکترود جوشکاری
الکترود جوشکاری یکی از قطعاتی است که برای انجام عمل جوشکاری بسیار ضروری است. این قطعه فلزی از یک پوشش فلاکس برخوردار است و میتواند جریان برق را از خود عبور دهد. الکترود جوشکاری با قرارگیری در بین دو فضای خالی، سبب اتصال و پر شدن فضا خواهد شد. الکترودهای جوشکاری از جنس‌های مختلفی ساخته می‌شوند که بسته به نوع جوشکاری باید از جنس مناسب آن استفاده کرد. برای مثال الکترود با مفتول فولاد ضد زنگ، الکترود آلومینیومی، الکترود نیکلی، الکترود استیل و الکترود با مفتول کم کربن از انواع الکترود جوشکاری از نظر جنس مفتول هستند. اما برای شروع جوشکاری چه الکترودی را باید در اختیار داشت؟ در ادامه به پاسخ این سوال و نحوه انتخاب الکترود می‌پردازیم.
انتخاب الکترود مناسب برای جوشکاری
برای شروع فرایند جوشکاری باید در ابتدا تجهیزات لازم را آماده کرد. همانطور که گفتیم سیم جوش یا الکترود جزو مهمترین لوازم و قطعات جوشکاری به حساب می‌آیند. برای همین پیش از شروع به کار، باید یک الکترود مناسب را جهت جوشکاری انتخاب کرد. الکترودی که برای جوشکاری در نظر می‌گیریم، باید از پایداری قوس، جوش هموار و یکدست، پاشیدگی پایین و سهولت پاک کردن سرباره را داشته باشد. الکترودی که این خصوصیات را داشته باشد، جوش مرغوب و مستحکمی را ایجاد خواهد کرد. برای همین است که انتخاب یک الکترود مناسب و با کیفیت مسئله بسیار مهمی است. موارد مهمی که در انتخاب الکترود جوشکاری تاثیر دارند، عبارتند از:
• نوع پوشش فلاکس
هر الکترودی از پوشش فلاکس خاصی برخوردار است که دور تا دور الکترود را احاطه کرده است. این پوشش میتواند از جنس اکسید سدیم، آهک، سلولز و… باشد.
• اندازه الکترود
برای انتخاب الکترود در اندازه مناسب، باید به طراحی اتصال، ضخامت قطعه، ضخامت لایه‌های جوش، حالت جوشکاری و مقدار شدت جریان توجه داشت. تمامی این موارد در انتخاب اندازه مناسب الکترود تاثیرگذار هستند و باید مورد توجه قرار بگیرند.
• مهارت و تبحر جوشکار
برخی از افراد جوشکار، قادر به استفاده از هر نوع الکترودی نیستند. این افراد باید از الکترودهایی استفاده کنند که توانایی کار با آنها را داشته باشند.
اصول اولیه جوشکاری
افراد جوشکار باید از اصول اولیه جوشکاری آگاهی داشته باشند و تمام نکات مهم را در این رابطه به کار بگیرند. از مهمترین اصول اولیه جوشکاری میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
– بررسی سطوح و لوازم کاری: قبل از اینکه به شروع جوشکاری بپردازید، لازم است سطوح کار خود را بررسی کنید. در صورتی که سطوح حاوی روغن، گرد و غبار و هر نوع کثیفی باشد، باید آنها را با کمک لوازمی چون سمباده برطرف کرد. تمیز بودن سطوح جوشکاری سبب اتصال با کیفیت و مستحکمی خواهد شد. علاوه بر سطوح، الکترود و نوک انبر را نیز بررسی کنید و در صورت نیاز آنها را نیز تمیز نمایید.
– استفاده از پوشش مناسب: توجه به نکات ایمنی در جوشکاری بسیار مهم است. برای همین فرد جوشکار باید از پوشش مناسب برای این فرایند استفاده نماید تا احتمال خطر و آسیب به او، به صفر برسد. استفاده از دستکش چرمی، کفش مناسب، عینک مخصوص، نقاب و کلاه ایمنی بسیار مهم است. با استفاده از این تجهیزات از خطرات و آسیب به چشم، سر و صورت جلوگیری خواهد شد.
– تمرین در اتصالات حلقه‌ای: بهتر است برای کسب مهارت بیشتر در جوشکاری به ایجاد اتصالات حلقه‌ای و دایره‌ای شکل بپردازید. با این کار دست شما در جوشکاری زودتر راه افتاده و میتوانید مهارت خود را افزایش دهید.
چه عواملی باعث چسبیدن الکترود جوشکاری می‌شود؟
گاهی اوقات با در نظر گرفتن تمام جوانب، مشکلاتی در حین جوشکاری ایجاد می‌شود. یکی از این مشکلات که بیشتر افراد مبتدی با آن روبرو می‌شوند، چسبیدن الکترود هنگام جوشکاری است. با بررسی دلایل این امر میتوان از بروز این مشکل جلوگیری کرده و یک جوشکاری بی‌نقص انجام داد. در ادامه به عوامل بروز چسبندگی الکترود در جوشکاری و راهکارهای جلوگیری از آن می‌پردازیم.
1- استفاده از الکترود نامناسب
مهمترین مسئله برای جلوگیری از چسبندگی الکترود، استفاده از الکترود مناسب است. الکترودها انواع مختلفی دارند و هر کدامشان برای جوشکاری خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای همین باید یک الکترود درست و مناسب را انتخاب کرده تا در حین جوشکاری با مشکلاتی نظیر چسبندگی مواجه نشد. در هنگام انتخاب الکترود به قطر آن دقت داشته باشید. فلزات نازک نیاز به الکترود با قطر کم و فلزات ضخیم نیاز به الکترود با قطر زیاد دارند.
2- کار کردن با آمپر نامناسب
از دیگر دلایل چسبیدن الکترود هنگام جوشکاری، عدم انتخاب درست آمپر جوش است. آمپر در دستگاه جوش باید درست انتخاب شود و کمتر از مقدار مورد نیاز نباشد. در صورتی که آمپر بسیار بالا یا پایین‌تر از حد مورد نیاز باشد، احتمال چسبندگی الکترود و قطعات زیاد خواهد شد. در انجام جوش فلت آمپر باید 25 تا 30 برابر قطر سیم جوش به میلی‌متر باشد.
3- استفاده از الکترود بی‌کیفیت
هنگام خرید الکترود جوشکاری باید به کیفیت آن نیز توجه داشته و یک الکترود با کیفیت را خریداری کرد. در صورتی که الکترود نامرغوب باشد و کیفیت لازم را نداشته باشد، اتصال در جوشکاری برقرار نشده و یا مشکلاتی نظیر چسبندگی رخ خواهد داد.
4- زاویه الکترود در جوشکاری
برای جوشکاری باید الکترود را در زاویه مناسبی قرار دهید و شروع به حرکت بر روی سطح فلز کنید. در صورتی که زاویه الکترود در جوشکاری مناسب نباشد، احتمال چسبیدن الکترود افزایش پیدا خواهد کرد. بسیاری زاویه 45 درجه را بهترین زاویه برای جوشکاری می‌دانند. پس به نحوه گرفتن الکترود جوشکاری و زاویه الکترود توجه زیادی داشته باشید.
5- فاصله الکترود جوشکاری
فاصله الکترود جوشکاری بسیار مهم است و باید سر آن را نزدیک سطوح گرفت. این فاصله تقریبا در حدود دو برابر قطر سیم جوش یا همان الکترود است. با رعایت کردن فاصله الکترود جوشکاری، هم جوش نرم و روانی ایجاد شده و هم از مشکلاتی نظیر چسبیدن الکترود جلوگیری خواهد شد.
6- تفاوت جنس آلیاژ الکترود و قطعه
الکترودها جنس‌های مختلفی دارند و هر کدام برای جوشکاری فلزات خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای مثال الکترود آلومینیوم که یکی از پرمصرفترین الکترودهای جوشکاری است، برای جوشکاری فلزات آلومینیومی به کار برده می‌شود. در صورتی که جنس آلیاژ سیم جوش با قطعه متفاوت باشد، احتمال چسبیدن الکترود هنگام جوشکاری افزایش پیدا خواهد کرد.
7- تمیز نبودن سطوح
با توجه به موارد اشاره شده و تمیز بودن سطوح، میتوانید از جوش با کیفیت و مستحکمی برخوردار شوید. سطوح جوش باید عاری از هرگونه کثیفی و آلودگی باشند تا جوش به خوبی شکل بگیرد. با استفاده از سمباده یا دستگاه مینی فرز میتوانید سطوح را به خوبی تمیز نمایید.
مشکلات دیگری که ممکن است در حین جوشکاری با آن روبرو شوید
علاوه بر مشکل چسبیدن الکترود در حین جوشکاری، ممکن است مشکلات دیگری نیز برایتان رخ دهد:
– سوراخ شدن فلز هنگام جوشکاری
اگر آمپر دستگاه بالا باشد، ممکن است فلز دچار سوراخ‌شدگی شود. دلیل آن هم این است که آمپر بالا گرمای زیادی ایجاد کرده که سبب سوراخ شدن فلز می‌شود. برای همین است که باید آمپر به خوبی تنظیم شود تا از بروز چسبندگی الکترود و یا سوراخ شدن فلز در حین جوشکاری جلوگیری شود.
– لگد زدن انبر به جوش
اگر ولتاژ بسیار پایین باشد و یا سرعت تغذیه الکترود بیش از حد بالا باشد، امکان لگد زدن انبر به جوش وجود خواهد داشت.
– گل نگرفتن جوش
اگر ولتاژ کاری بالا بوده و یا سرعت تغذیه الکترود پایین باشد، امکان این رخداد وجود خواهد داشت. نوک انبر جوش نباید با فلز آلوده شود. در صورتی که با این موارد روبرو شدید، یعنی فرایند به طور نادرستی در حال انجام است.
راه های جلوگیری از چسبیدن الکترود جوشکاری
چسبیدن الکترود جوشکاری میتواند سبب کاهش کارایی و کیفیت جوش شود. برای همین بهتر است با راه‌های جلوگیری از چسبیدن الکترود جوشکاری آشنایی داشته و با توجه به آنها مانع از این مشکل شد. در اینجا به چند راهکار در این زمینه اشاره می‌کنیم:
بسته به نوع جوشکاری، از الکترود مناسب استفاده کنید
انتخاب الکترود جوشکاری بسیار مهم است و اگر این کار به درستی صورت گیرد، کمتر شاهد چسبندگی آن در جوشکاری خواهیم بود. برای انتخاب الکترود جوشکاری باید به سایز آن توجه شود. منظور از سایز هم قطر یا همان قطر مغزی الکترود است که باید با توجه به نوع قطعه کار در نظر گرفته شود. هر چقدر قطعه کار از ضخامت بیشتری برخوردار باشد، الکترود جوشکاری هم باید قطر بیشتری داشته باشد. همچنین باید الکترود را با پوشش مناسب انتخاب کرد تا سبب کاهش چسبندگی در حین کار شد.
سطح قطعه و کار را به خوبی تمیز نمایید
سطح قطعه جوشکاری باید قبل از شروع جوشکاری به خوبی تمیز شود. این کار باعث می‌شود الکترود به خوبی با قطعه تماس پیدا کند و از چسبیدن الکترود جلوگیری شود. برای تمیز کردن سطح کار هم میتوانید از لوازمی چون سمباده و یا دستگاه مینی فرز استفاده کنید و با کمک آنها به یک سطح کاملا تمیز و عاری از آلودگی و کثیفی برسید.
از گاز آرگون استفاده کنید
استفاده از گاز آرگون برای حفاظت از منطقه جوشکاری، میتواند به کاهش چسبیدن الکترود کمک کند. گاز آرگون از شناخته شده‌ترین گازها در جوشکاری است و اثر محافظتی بسیار خوبی در این زمینه دارد. این گاز که از تشکیل اکسیدها جلوگیری می‌کند، بر روی کیفیت جوش تاثیر زیادی داشته و سبب تمیزتر و خالص‌تر شدن آن می‌شود.
جریان جوشکاری را به درستی تنظیم کنید
از دیگر راه‌های موجود برای جلوگیری از چسبیدن الکترود جوشکاری، باید به تنظیم درست جریان جوشکاری اشاره کرد. جریان جوشکاری باید به گونه‌ای تنظیم شود که الکترود به درستی کار کند و در عین حال از چسبیدن الکترود به قطعه کار جلوگیری شود. جریان به صورت AC و یا DC است که در جریان متناوب AC جهت حرکت الکترون‌ها دو سویه و یا رفت و برگشتی است. جای قطب‌های جریان هم در هر ثانیه بین 50 الی 60 بار عوض می‌شود. اما جریان مستقیم DC برخلاف آن است و الکترون‌ها همگی در یک سو حرکت می‌کنند. این یعنی یکی از قطب‌ها مثبت و دیگری منفی است.
فاصله الکترود را به درستی تنظیم کنید
فاصله الکترود از قطعه جوشکاری نباید بیش از حد کم یا زیاد باشد. این فاصله باید به گونه‌ای تنظیم شود که الکترود به درستی کار کند و از چسبیدن آن به قطعه کار جلوگیری شود. گفته می‌شود که بهترین فاصله در این رابطه حدود دو برابر قطر الکترود است.
به کسب آموزش و مهارت در این زمینه بپردازید
جوشکاران با آموزش‌های لازم می‌توانند بهترین روش‌ها را برای جلوگیری از چسبیدن الکترود به کار گیرند. برای همین اگر با مشکل چسبیدن الکترود هنگام جوشکاری روبرو هستید، بهتر است به آموزش و تمرین زیاد در این زمینه بپردازید تا به مهارت خوبی دست پیدا کنید.
جمع بندی
همانطور که ملاحظه کردید در این مطلب به بررسی یکی از مشکلات جوشکاری، یعنی چسبیدن الکترود در حین جوشکاری پرداختیم. این مشکل ممکن است به دلیل عدم مهارت کافی جوشکار و عوامل دیگری رخ دهد. از جمله دلایل مهمی که سبب چسبندگی الکترود در جوشکاری می‌شود، میتوان به استفاده از الکترود نامناسب و بی‌کیفیت، کار کردن با آمپر نامناسب، عدم توجه به زاویه الکترود در جوشکاری، عدم توجه به فاصله الکترود جوشکاری، تفاوت جنس آلیاژ الکترود و قطعه و کثیف بودن سطوح اشاره کرد.
